Vertragen tijdens de donkere maanden: Een persoonlijke reflectie

De maanden oktober, november, en december zijn voor mij altijd een bijzondere tijd geweest. Hoewel ik geniet van de gezelligheid van de herfst en winter, merk ik ook dat mijn energie in deze periode flink afneemt. Vooral in de namiddag voelt het alsof mijn lichaam en geest het wat zwaarder hebben. Ik heb regelmatig de behoefte om de hele dag knus onder een dekentje te zitten, met een dampende kop thee of warme chocomelk. Het voelt alsof mijn lichaam me vertelt dat het tijd is om te vertragen, om mee te gaan met het ritme van de natuur.

Misschien herken je dit gevoel ook. Het lijkt een universeel fenomeen, vooral in deze tijd van het jaar, waarin de dagen korter worden en de nachten langer. Maar waarom voelen zoveel mensen zich juist in deze maanden zo moe en overweldigd? Wat gebeurt er precies in ons lichaam en onze geest dat dit veroorzaakt?

Wetenschappelijke verklaring: Waarom voelen we ons zo?

Er is een duidelijke wetenschappelijke verklaring voor dit gevoel. In de herfst en winter krijgen we minder zonlicht binnen, en dit heeft een directe invloed op onze hersenen en ons lichaam. Minder daglicht verhoogt de productie van melatonine—het hormoon dat je slaperig maakt—en verlaagt de productie van serotonine, een neurotransmitter die verantwoordelijk is voor een goed humeur. Dit zorgt ervoor dat je je vermoeider en soms somberder voelt. Dit fenomeen wordt ook wel Seizoensgebonden Affective Stoornis (SAD) genoemd, een vorm van depressie die vooral in deze maanden voorkomt.

Daarnaast brengen de feestdagen vaak een extra druk met zich mee, zowel sociaal als op het werk. Er is de verwachting dat we productief blijven, deadlines halen, en ook nog tijd vinden voor feestelijke voorbereidingen. Dit kan stress en gevoelens van overweldiging vergroten, terwijl ons lichaam eigenlijk signalen afgeeft om het juist rustiger aan te doen.

Tot slot kunnen de kortere dagen en het koudere weer ons sociaal geïsoleerd doen voelen. We blijven vaker binnen, de avonden zijn lang en soms eenzaam, en dit versterkt dat gevoel van somberheid.

Hoe ik beter probeer om te gaan met de donkere maanden

Hoewel deze maanden uitdagend kunnen zijn, heb ik gemerkt dat er manieren zijn om er beter doorheen te komen. Het begint voor mij met luisteren naar mijn lichaam en toegeven aan de behoefte om te vertragen. Net zoals de natuur zich voorbereidt op de winter, probeer ik dat ook te doen.

Dit zijn een paar dingen die ik zelf doe om deze periode door te komen:

1. Dagelijks licht en ritme vinden: Ik probeer elke dag naar buiten te gaan, al is het maar even. Het natuurlijke licht, zelfs op grijze dagen, helpt me om beter om te gaan met de kortere dagen. Ik hou van de zonsopgang en ga hiervoor dan vaak buiten in de tuin staan om de opkomende zonnestralen te voelen en zo mijn dag te beginnen.

2. Mindfulness en aanwezigheid beoefenen: In plaats van te vechten tegen het trager worden van deze maanden, probeer ik het juist te omarmen. Ik vind rust in het doen van mindfulnessoefeningen of gewoon een paar minuten bewust ademhalen. Dit helpt me om in het moment te blijven en niet te veel mee te gaan in de drukte van het dagelijkse leven, zeker als de feestdagen dichterbij komen.

3. Bewegen in de buitenlucht: Hoewel ik soms de neiging heb om binnen te blijven, probeer ik toch regelmatig een wandeling te maken. Vooral in de natuur merk ik dat ik me daarna zoveel beter voel, zowel fysiek als mentaal. Het helpt me niet alleen om energie op te doen, maar ook om helderheid te vinden in mijn gedachten.

4. Genieten van voedzaam comfortfood: Dit is een van mijn favoriete manieren om deze tijd van het jaar door te komen. Ik hou ervan om gerechten te maken die niet alleen lekker zijn, maar ook voedzaam en verwarmend. Dingen zoals een heerlijke pompoensoep, hartige stoofschotels of gebakken groenten met verwarmende kruiden zoals gember en kaneel. Dit soort maaltijden geven me een gevoel van comfort, terwijl ze ook mijn lichaam ondersteunen in deze koude maanden.

5. Verbonden blijven met anderen: Soms wil ik me terugtrekken en knus binnen blijven, maar ik probeer toch bewust tijd te maken voor sociale interacties. Het hoeft niet groots te zijn, een gesprek met een vriend of een gezellige avond met mijn partner kan al veel doen om me minder alleen te voelen. Dit helpt me om in balans te blijven, zeker wanneer ik me overweldigd voel.

6. Dankbaarheid cultiveren: Wat me ook helpt, is dagelijks even stilstaan bij de dingen waar ik dankbaar voor ben. Vooral in de donkere maanden, wanneer alles soms zwaarder aanvoelt, merk ik dat het focussen op kleine momenten van vreugde of waardering mijn stemming echt kan veranderen. Dit kan zo simpel zijn als dankbaar zijn voor een warme kop thee, een knuffel van een goede vriendin, of de heerlijke voedzame maaltijd die ik zelf heb klaargemaakt. Ook probeer ik, hoe moeilijk dit soms is, ook dankbaar te zijn voor mezelf.

7. Luisteren naar mijn lichaam: Het belangrijkste voor mij is om te luisteren naar wat mijn lichaam nodig heeft. Soms betekent dat dat ik gewoon even niets doe, en dat is oké. Als ik zin heb om met een deken op de bank te kruipen en te genieten van een warme drank, probeer ik daar niet tegen te vechten. Ik zie het als een daad van zelfzorg en probeer het ritme van de natuur te volgen—vertraging toelaten wanneer het nodig is.

Tot slot

De donkere maanden kunnen zwaar aanvoelen, zowel letterlijk als figuurlijk. Maar door bewuste keuzes te maken en te luisteren naar wat ons lichaam en geest nodig hebben, kunnen we deze tijd gebruiken voor rust, reflectie en zelfzorg. Misschien is het zelfs een uitnodiging om mee te gaan met het natuurlijke ritme van vertraging en te accepteren dat het oké is om even stil te staan.